Türk Dili ve Edebiyatı

Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri olamaz?

A. Şiirler “Divan” adı verilen kitaplarda toplanmıştır.

B. Şiirde gazel, kaside, semai, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

C. Anadolu’da din dışı şiirler yazan ilk Divan şairi, Hoca Dehhani’dir.

D. Şiirde “göz için uyak” anlayışı benimsenmiştir.

E. Divan şiirinde Âşık Paşa, Nedim ve Şeyh Galip heceyle şiir yazmaya çalışmışlardır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Şiirde gazel, kaside, semai, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
Soru Açıklaması
Semai, Aşık edebiyatı nazım biçimidir.

Soyut olan Divan şiirinde “Sanat, sanat içindir” anlayışı benimsenmiştir. Bu anlayıştan dolayı şairler şiirlerini oluştururken genellikle yabancı kelimelerden yararlanmışlardır. Bu şekilde eser verme onlarda bireysel bir çaba haline gelmiştir. Bu da Divan şairlerini sadece kendini düşünen kişiler olarak göstermiştir. Çünkü düşündükleri her şey hayallerinde canlandırdıkları kavramlardır. Şiirlerini de bu hayali kavramlara göre şekillendirmişlerdir.

Yukarıdaki parçada yazar özellikle Divan edebiyatının hangi yönünü eleştirmektedir?

A. Yabancı dillerden birçok sözcük alma

B. Bütün güzelliğine değil, parça güzelliğine önem verme

C. Ölçü olarak aruz ölçüsünün kullanımı

D. Konuların genellikle gerçek yaşamdan seçilmemesi

E. Divan şairlerinin genellikle saray çevresinde yaşamaları

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Konuların genellikle gerçek yaşamdan seçilmemesi
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin “içerik” özelliklerinden biri değildir?

A. Soyut ve kapalı bir anlatım vardır.

B. Ağırlıklı tür nesirdir, nazım ikinci plana bırakılmıştır.

C. Düşünceden çok duyguları, inançları anlatmak hedeflenir.

D. Genellikle saray ve çevresindeki topluluğa seslenir.

E. Şiir müzikten ayrılmıştır; çünkü yazılı bir edebiyattır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Ağırlıklı tür nesirdir, nazım ikinci plana bırakılmıştır.
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi sade nesirle yazılan bir eser değildir?

A. Sinan Paşa - Tazarruname

B. Kul Mesut – Kelile ve Dimme

C. Evliya Çelebi – Seyahatname

D. Mercimek Ahmet – Kabusname

E. Katip Çelebi – Cihannüma

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Sinan Paşa - Tazarruname
Soru Açıklaması
Sinan Paşa - Tazarruname süslü nesirle yazılmıştır.

Divan edebiyatında en çok kullanılan tür şiirdir. Nesir(Düzyazı) ise ikinci planda kalmıştır. Düzyazıda daha çok tarih, tezkire, seyahatname gibi türlerde eserler verilmiştir. Divan edebiyatındaki düzyazıya -------, bu işle uğraşan kişilere -------, düzyazıdan oluşan eserlere de -------- adı verilmiştir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A. Münşi – İnşa – Münşeat

B. Seci – Münşeat – Siyer

C. Nazire – İnşa – Lugaz

D. İnşa – Münşi – Münşeat

E. İnşa – Seci – Tehzil

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" İnşa – Münşi – Münşeat
Soru Açıklaması

Yazarların gezip gördükleri yerlerden edindikleri izlenim ve bilgileri aktardıkları yapıtlardır. Amaç, gezilen yerlerin doğal güzelliklerini, toplumsal yaşamlarını, gelenek ve göreneklerini tanıtmaktır. Evliya Çelebi'nin "Seyahatname" adlı yapıtı bu türün en önemli örneklerinden biridir. Şeydi Ali Reis'in ----- adlı eseri hem bir seyahatname hem de bir anıdır.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Mihnet-Keşan

B. Tuhfetü’l Harameyn

C. Miratü’l Memalik

D. Cihannüma

E. Fezleke

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Miratü’l Memalik
Soru Açıklaması

Elçi anlamına gelen bu eserlerde; elçilerin gittikleri memleketler hakkında yazdıkları eserlerdir. En tanınmış örneği, Yirmisekiz Çelebi Mehmet’in yazmış olduğu -------- adlı eseridir

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Paris Sefâretnâmesi

B. Şikayetnâme

C. Avrupa Mektupları

D. Frankfurt Seyahatnamesi

E. Tuhfetü’l Harameyn

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Paris Sefâretnâmesi
Soru Açıklaması

Divan edebiyatında 15. yüzyılda başlayan ve Necati Bey ile kendini kabul ettiren “mahallileşme” akımının izleri Baki’de de görülür. Şiirde halk söyleyişleri, atasözleri ve deyimleri kullanmayı esas alan bu anlayış, Baki tarafından da ihmal edilmemiştir. Bu akımla halkın konuştuğu İstanbul Türkçesine özgü söyleyiş özellikleri, deyim ve mecazların şiire girmesi amaçlanmıştır. Nitekim bu türün en önemli temsilcisi olan ------- ‘in hece ölçüsüyle bir şiir yazması bu akımın yayıldığını göstermektedir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Fuzuli

B. Nedim

C. Şeyh Galip

D. Nabi

E. Taşlıcalı Yahya

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Nedim
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi Sebk-i Hindi (Hint Tarzı/Üslubu) akımının özelliklerinden biri değildir?

A. 17. yüzyılda Hindistan’a seyahat eden İranlı şairlerin açtığı bir çığırdır.

B. İşitilmemiş ve geniş hayallere dayanan yeni mecazlar bulmaya çalışmışlardır.

C. Neşâtî, Naili ve Şeyh Galip en önemli temsilcileridir.

D. 19. yüzyıldaki “klasisizm” akımını andırır.

E. Bu düşüncedeki şairler, derin acıları, tasavvuf görüşünü benimserler.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" 19. yüzyıldaki “klasisizm” akımını andırır.
Soru Açıklaması

10.

“Kıldı zülfün teg perişan halimi halin senin
Bir gün ey bi-derd sormazsın nedir halin senin”

Bu beyitte Divan edebiyatının ortak konularından hangisi işlenmiştir?

A. Sevgilinin umursamazlığından şikayet

B. Sevgiliye duyulan hasret

C. Aşığın aşkın ızdırabından mutlu olması

D. Hiçbir ilacın aşk acısını tedavi edemeyeceği

E. Aşk açısının daha çok artmasını dileme

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Sevgilinin umursamazlığından şikayet
Soru Açıklaması

11.

Aşağıdakilerden hangisinde tam bir kasidede bulunması gereken bölümler sırasıyla verilmiştir?

A. Nesib – Girizgah – Fahriye – Tegazzül – Medhiye – Dua

B. Teşbib - Tegazzül– Medhiye – Girizgah – Fahriye – Dua

C. Nesib – Girizgah – Medhiye – Fahriye – Tegazzül – Dua

D. Girizgah – Medhiye – Nesib – Tegazzül– Fahriye – Dua

E. Girizgah – Nesib – Medhiye – Fahriye – Tegazzül – Dua

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Nesib – Girizgah – Medhiye – Fahriye – Tegazzül – Dua
Soru Açıklaması

12.

Methiye: Birini övmek için yazılır.

Hicviye: Bir kimseyi yermek için yazılır.

Fahriye: Şairler kendilerini övmek için yazarlar.

Yukarıda tanımı verilen türlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A. Gazel şeklinde yazılan beyitlerdir.

B. Mesnevi nazım şeklinin bölümleridir.

C. Kasidelerin konularına göre verilen adlardır.

D. Toplusal konuları işleyen türleridir.

E. Divan edebiyatında şairlerin toplumu eleştirmek için yazdığı türlerdir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Kasidelerin konularına göre verilen adlardır.
Soru Açıklaması

13.

Aşağıdakilerden hangisinde ayraç içinde verilen terimin açıklaması yanlıştır?

A. Bir şehri ve güzelliğini anlatan mesnevilerdir. ( Şehrengiz)

B. Aşk konusunda yazılan mesnevilerdir. (Zafernâme)

C. Din düşmanlarıyla savaşları anlatan mesnevilerdir. (Gazavatnâme)

D. Türlü konularda öğüt vermek için yazılan mesnevilerdir. (Pendnâme)

E. Bir şehrin ya da kalenin alınmasını anlatan yapıtlardır. (Fetihnâme)

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Aşk konusunda yazılan mesnevilerdir. (Zafernâme)
Soru Açıklaması

14.

Rubai yazmayı meslek haline getirmiştir. Rubai dışında diğer nazım biçimlerini kullanmayan sanatçı, bu türün Divan edebiyatındaki en önemli temsilcisidir. Bine yakın rubai yazmıştır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen şair kimdir?

A. Fuzuli

B. Ömer Hayyam

C. Şeyh Galip

D. Azmizade Haleti

E. Baki

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Azmizade Haleti
Soru Açıklaması

15.

Aşağıdakilerden hangisi “tuyuğ” nazım biçiminin özelliklerinden biri değildir?

A. Türklerin bulduğu ve tek bir dörtlükten oluşan nazım biçimidir.

B. Şairler şiirlerinde mahlas kullanmamışlardır.

C. En önemli tuyuğ şairleri; Seyyid Nesimi, Kadı Burhanettin, Ali Şir Nevai’dir.

D. Bu nazım şekline daha çok Azeri ve Çağatay edebiyatında rastlanmaktadır.

E. Genelde aruzun her kalıbıyla yazılabilir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Genelde aruzun her kalıbıyla yazılabilir.
Soru Açıklaması
Tuyuğ aruzun sadece bir kalıbıyla yazılır.

16.

Aşağıdaki şairlerden hangisi Türkçe, Farsça, Arapça divanı olan tek şairdir?

A. Fuzuli

B. Ali Şir Nevai

C. Taşlıcalı Yahya

D. Şeyh Galip

E. Nedim

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Fuzuli
Soru Açıklaması

17.

Mersiye bir kimsenin ölümünden dolayı duyulan üzüntüyü dile getiren şiirlerdir. Halk edebiyatındaki karşılığı “ağıt” İslamiyet Öncesi Türk edebiyatındaki karşılığı da “sagu”dur. Divan şairi Baki’nin Kanuni Sultan Süleyman için yazdığı “ Kanuni Mersiyesi” ------- biçiminde yazılmış ünlü bir mersiyedir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Gazel

B. Terkib-i Bent

C. Mesnevi

D. Tuyuğ

E. Murabba

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Terkib-i Bent
Soru Açıklaması

18.

Geçer fürkat zamanı böyle kalmaz

Sağ olsun sevdüğüm Mevlâ kerîmdir.

Onulmaz yâreler bitmez iş olmaz

Sağ olsun sevdüğüm Mevlâ kerîmdir.

Bu dörtlüğün içerik ve şekil özellikleri dikkate alınırsa aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisiyle yazılmıştır?

A. Gazel

B. Tuyuğ

C. Rubai

D. Şarkı

E. Kaside

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Şarkı
Soru Açıklaması

19.

Horasan’ın Belh şehrinde 1207 tarihinde doğmuş, 1273’te vefat etmiştir. Ölümü, düğün gecesi olarak gören şair, sevgiliye kavuşulan gece anlamına gelen “Şeb-i Arus” düşüncesini kullanmıştır. Hayatındaki en önemli kişi Şems-i Tebrîzî’dir. Şems-i Tebrîzî’nin etkisinde kalarak onu yanından ayırmayan Şairde gerçek mistik ruhun oluşması, Şems ile olan derin dostluğun sonucunda ortaya çıkmıştır. Şairin Şems ile olan dostluğu çevresindekilerin kıskançlığına neden olmuş ve bunun neticesinde de Şems ortadan kaybolmuştur. Mutasavvıf kimliğini ve edebi kişiliğini kazanmasında büyük payı olan Şems’in ortadan kaybolması şairi çok üzmüş ve etkilemiştir. Şiirlerinin bazılarında “Şems” mahlasını kullanmıştır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A. Yunus Emre

B. Fuzuli

C. Mevlana

D. Hoca Dehhani

E. Ahmet Yesevi

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Mevlana
Soru Açıklaması

20.

Araştırmalara göre büyük Türk şairi Fuzuli, hem Safevîler, hem de Osmanlıların egemenlikleri devrinde Irak’ta yaşamıştır. Asıl adı Mehmet’tir. Şair, dünyaya ehemmiyet vermeyen, Allah’ın büyüklüğü karşısında ne kadar küçük olduğunu bilen bir kişi olarak Fuzuli mahlasını kullanmıştır. Hayatı yoksulluk içinde geçen Fuzuli’nin hayatındaki yoksulluğu ve bunun şairin ruhundaki acı izlerini ortaya koyan -----adlı eseridir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Sakiname

B. Şikayetname

C. Su Kasidesi

D. Leyla ile Mecnun

E. Hadikatü’s-Süeda

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Şikayetname
Soru Açıklaması

Ünite Özeti X

Ünite Özeti