Türk Dili ve Edebiyatı

İslamiyet öncesinden başlayarak oluşmaya başlayan bu nazım şekli; halkın sözlü geleneğiyle beraber gelişmeye başlamıştır. Bölgeden bölgeye şekil ve içeriğinde değişikliğe uğrasa da bu nazım şekli her zaman bir ezgi çerçevesinde söylenegelmiştir.

Bu parçada aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi hakkında bilgi verilmektedir?

A. Şarkı

B. Mani

C. Kaside

D. Koşma

E. Türkü

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Türkü
Soru Açıklaması

Adilem sen naçarsın

İnci mercan saçarsın

Dünya deniz olunca

Gülüm nere kaçarsın

Yukarıdaki dörtlük Halk edebiyatının hangi nazım biçimiyle yazılmıştır?

A. Koşma

B. Türkü

C. Mani

D. İlahi

E. Semai

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Mani
Soru Açıklaması

Cumhuriyetin onuncu yılında Ankara’ya gelerek şiirlerini okumuş, bundan sonra ünü yayılmıştır. 1933’te Ahmet Kutsi Tecer ile tanışması, Köy Enstitülerinde saz hocalığı yapması, onun gönül gözünü aydınlatan güzel gelişmelerdir. Şair Halk şiirinin son büyük ustası olarak kabul edilir.Şiirler, Deyişler, Sazımdan Sesler önemli eserleridir.

Yukarıdaki parçada sözü edilen halk ozanımız aşağıdakilerden hangisidir?

A. Aşık Veysel

B. Karacaoğlan

C. Yunus Emre

D. Aşık Ömer

E. Pir Sultan Abdal

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Aşık Veysel
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi Dini-Tasavvufi edebiyatın özelliklerinden değildir?

A. Anadolu’da 13. yüzyıldan itibaren gelişmiştir.

B. Nazım birimi genellikle dörtlüktür.

C. Şiirlerde hece ölçüsü kullanılmıştır.

D. Dili; Aşık edebiyatına göre ağır, Divan edebiyatına göre sadedir.

E. İlahi, nefes, deme, nutuk, devriye, şathiye gibi nazım türleri kullanılmıştır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Şiirlerde hece ölçüsü kullanılmıştır.
Soru Açıklaması

“Alaiye (Alanya) beyinin oğlu Gaybi, avlanırken attığı okla bir geyiği koltuğundan vurur. Yaralı geyik kaçar, Gaybi arkasından koşar. Geyik Pir Musa'nın tekkesine girer, arkasından avcı da girer, dervişlerden geyiği sorar. Dervişler görmediklerini söylerler. Çekişme başlar. Olaya Pir Musa karışır ve koltuğu altından kanlı oku çıkararak Gaybi'ye gösterir. Gaybi okunu tanır ve Musa'ya bağlanır”

Yukarıdaki parça hangi sanatçının hayatından bir kesittir?

A. Kaygusuz Abdal

B. Yunus Emre

C. Mevlana

D. Hoca Dehhani

E. Hacı Bektaşi Veli

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Kaygusuz Abdal
Soru Açıklaması

Cennet cennet dedikleri
Birkaç köşkle birkaç huri
İsteyene ver anları
Bana seni gerek seni

Yukarıdaki şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?

A. İlahi aşk

B. Beşeri aşk

C. Sıla özlemi

D. Yoksulluk

E. Sevgilinin ölümü

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" İlahi aşk
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi “koşma”nın özelliklerinden biri değildir?

A. Aşık edebiyatı nazım biçimidir.

B. Divan edebiyatındaki benzeri “gazel”dir.

C. 11’li hece ölçüsü kullanılır.

D. Güzelleme, koçaklama, hiciv ve ağıt olmak üzere dörde ayrılır.

E. Son dörtlükte şairin adı veya mahlası geçer.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Güzelleme, koçaklama, hiciv ve ağıt olmak üzere dörde ayrılır.
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyıl Halk şairlerinden biri değildir?

A. Erzurumlu Emrah

B. Dadaloğlu

C. Karacaoğlan

D. Seyrani

E. Bayburtlu Zihni

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Karacaoğlan
Soru Açıklaması

Din konusunu işleyen ve felsefi yanı ağır basan tasavvuf şiirleridir. Ahmet Yesevi’nin şiirlerine verilen genel addır. Genellikle hece ölçüsünün 7’li ve 11’li kalıplarıyla söylenir. Tek dörtlükten oluşur. Azda olsa aruzla yazılanları da vardır.

Yukarıda bahsedilen tür aşağıdakilerden hangisidir?

A. Mani

B. İlahi

C. Nefes

D. Hikmet

E. Devriye

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Hikmet
Soru Açıklaması

10.

I. Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesi

II. Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi Hikâyesi

III. Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Hikâyesi

IV. Beğil Oğlu Emren’in Hikâyesi

Yukarıdaki hikâyelerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde yazılmaları

B. Uygur dönemi metinleri olmaları

C. Arap-Fars edebiyatlarından etkilenilerek oluşturulmaları

D. Dede Korkut Hikâyeleri içinde yer almaları

E. Divan-ı Lügatü’t Türk adlı eserde anlatılan ilk hikâyeler olmaları

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Dede Korkut Hikâyeleri içinde yer almaları
Soru Açıklaması

11.

XV. yüzyıl tasavvuf şairlerinden olan sanatçı, Hacı Bayram Veli’ye derviş ve damat olmuştur. Yunus Emre’nin izinde yürümüş, hem aruz hem heceyle şiirler yazmıştır. Bir divanda topladığı şiirlerinde tasavvuf ilkelerini yaymaya çalışmıştır. “Müzekki’n Nüfus” adlı eserinde tasavvuf ilkelerini, nefsi terbiye etme yollarını öğretmeye çalışan bir eser yazmıştır. Kendi adını taşıyan bir de divanı vardır.

Yukarıdaki parçada özellikleri belirtilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Eşrefoğlu Rumi

B. Ahmet Yesevi

C. Erzurumlu İbrahim Hakkı

D. Pir Sultan Abdal

E. Hacı Bektaş-ı Veli

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Eşrefoğlu Rumi
Soru Açıklaması

12.

Aşağıdakilerden hangisi ilahi nazım biçiminin özelliklerinden biri değildir?

A. Kendine özgü bir ezgiyle söylenir.

B. En ünlü temsilcisi Yunus Emre’dir.

C. Aşık edebiyatı nazım biçimlerinden biridir.

D. Allah’ı övmek, yüceltmek ve O’na yalvarmak için yazılan dini şiirleridir.

E. Divan şiirindeki tevhid ve münacaatın halk edebiyatındaki karşılığıdır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Aşık edebiyatı nazım biçimlerinden biridir.
Soru Açıklaması

13.

I. İlahi II. Nefes III. Deme IV. Şathiye V. Nutuk VI. Devriye

Yukarıda verilen nazım biçimlerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A. Sadece nesir türünde eser olmaları

B. Hz. Muhammet’in “Ben nebi iken Adem, su ile çamur arasındaydı.” hadisinden etkilenerek oluşturulmuş nazım biçimleridir.

C. Alevi-Bektaşilerin düşüncelerini ifade etmek için kullandıkları nazım biçimi olmaları

D. Divan edebiyatından etkilenerek oluşturulmuş nazım biçimleri olmaları

E. Tekke edebiyatının nazım biçimleri olmaları

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Tekke edebiyatının nazım biçimleri olmaları
Soru Açıklaması

14.

Aşağıdakilerden hangisi Tekke-Tasavvuf edebiyatının şairlerinden biri değildir?

A. Yunus Emre

B. Bayburtlu Zihni

C. Kaygusuz Abdal

D. Hacı Bayram-ı Veli

E. Ahmet Yesevi

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Bayburtlu Zihni
Soru Açıklaması

15.

I. Şiirlerini saz denilen çalgı eşliğinde söylemeleri

II. İslamiyetten önce gelen doğaçlama şeklinde şiir söyleme geleneğini devam ettirmişlerdir.

III. Hece ölçüsü ve dörtlük nazım biçimlerini kullanmışlardır.

IV. Okuma yazma bilmeyen bu ozanlar halk ile iç içe yaşamışlardır.

V. Şiirlerin son dörtlüklerinde mahlaslarını (lakap) kullanmışlardır.

Yukarıdaki özelliklerden kaçı, halk ozanlarının belirleyici özellikleri arasında sayılır?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

E. 5

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" 5
Soru Açıklaması

16.

Türk halk şairlerini yüzyıllar boyunca etkilemiş, Türkçeyi ustaca kullanmış, anlatımı yalın ve özlüdür. “Sehl-i mümteni” denilen çok kolay görünüp benzerinin yazılması çok güç olan bir üslubu vardır. Tekke edebiyatının en büyük, en lirik şairidir. Hece ölçüsünün yanında aruzu da kullanmıştır. UNESCO tarafından de dünyanın büyük şairleri arasında gösterilmiştir.

Yukarıdaki özellikleri belirtilen şair kimdir?

A. Mevlana

B. Karacaoğlan

C. Yunus Emre

D. Pir Sultan Abdal

E. Hacı Bektaş-ı Veli

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Yunus Emre
Soru Açıklaması

17.

Kahve döktüm kuruna

El vurmayın durula

Yarime yar diyenin

Sol göğsünden vurula

Yukarıdaki dörtlükten yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi bu dörtlük için söylenemez?

A. Anlatılmak istenen ilk iki mısrada verilmiştir.

B. Kafiye şeması aaxa şeklindedir.

C. 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

D. Mani nazım şekliyle yazılmıştır.

E. Anonim Halk edebiyatı nazım şeklidir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Anlatılmak istenen ilk iki mısrada verilmiştir.
Soru Açıklaması

18.

Alevi- Bektaşi Halk şiirinin kurucusudur. 15. yüzyıl Bektaşi şairlerindendir. Asıl adı Gaybi olan şairimiz menkıbelere göre Alanya Beyi’nin oğludur. Hece ölçüsünün yanında aruz ölçüsünü de kullanmıştır. Çoğu şiirlerinde benimsediği tasavvuf ve Bektaşilik ilkelerini özgür bir düşünce içinde savunmuştur. Budala-nâme adlı eserinde 15. yüzyıl halk nesrinin sade örnekleri görülür.

Yukarıdaki özellikleri belirtilen şair kimdir?

A. Eşrefoğlu Rumi

B. Hacı Bayram-ı Veli

C. Kaygusuz Abdal

D. Pir Sultan Abdal

E. Hacı Bektaş-ı Veli

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Kaygusuz Abdal
Soru Açıklaması

19.

Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyelerinin bir özelliği değildir?

A. Hikayelerin dili Oğuzcadır.

B. Kilisli Rıfat Bilge 1916’da Dede Korkut Hikâyeleri’ni Arap harfleriyle yayımlamıştır.

C. Hikayelerde kullanılan dil sade, açık ve yalındır.

D. Hikayelerde dini unsurlar da görülür.

E. Hikayeler nesir (düzyazı) şeklinde yazılmıştır

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Hikayeler nesir (düzyazı) şeklinde yazılmıştır
Soru Açıklaması

20.

Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A. Anadolu dışındaki sözlü edebiyatın bir uzantısı niteliğindedir.

B. Halkın edebi zevkini, yaşam felsefesini kendine özgü bir dil ve üslupla dile getiren bir edebiyat koludur.

C. Genelde soyut konular ele alınmış, içerikten çok biçime önem verilmiştir.

D. Şiirlere başlık konulmadığından nazım biçimlerine göre adlandırılmışlardır.

E. Şairler, düşünce ve duygularını dörder dizelik bentler halinde anlatmışlardır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Genelde soyut konular ele alınmış, içerikten çok biçime önem verilmiştir.
Soru Açıklaması

Ünite Özeti X

Ünite Özeti