Türk Dili ve Edebiyatı

Eğitimleri daha çok sözlü kültür birikimine dayanan, daha çok kırsal kesime ve yeniçeri ocaklarına has olan kişilerin, din ve tasavvuf çevrelerinden olan kişilerin ve halkın kendisinin oluşturduğu ve Orta Asya geleneğine dayalı bir edebiyattır. Bugün de bir ölçüde yaşamakta olan bu edebiyat geleneği, Türklerin Orta Asya edebiyat geleneklerinin İslamiyet ve yeni yaşayış şart ve şekilleri içinde tekabül etmiş millî edebiyatlarıdır.

Yukarıdaki parçada sözü edilen edebiyat dönemi aşağıdakilerden hangisidir?

A. Halk edebiyatı

B. Divan edebiyatı

C. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı

D. Milli edebiyat

E. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Halk edebiyatı
Soru Açıklaması

Medrese öğrenimi görmüş, Osmanlı-Rus Savaşı sırasında memleketine dönmüştür. Divan edebiyatından etkilenmiş, kaside, gazel ve tahmisler yazmıştır. Divanı ve Sergüzeşt-name adlı eseri vardır. Sergüzeşt-name adlı eserde kendi hayatını anlatmıştır.

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Köroğlu

B. Erzurumlu Emrah

C. Aşık Ömer

D. Bayburtlu Zihni

E. Aşık Veysel Şatıroğlu

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Bayburtlu Zihni
Soru Açıklaması

Abdülmecit döneminde İstanbul’a gelmiş, döneminin ileri gelenlerini yerdiği için memleketi olan Kayseri’nin Develi ilçesine geri dönmek zorunda kalmıştır. Yergi ve mizah konulu şiirleriyle başarılı örnekler veren sanatçı hem sofuları, hem kötü yöneticileri kıyasıya eleştirmiştir.

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Dertli

B. Gevheri

C. Yunus Emre

D. Seyrani

E. Karacaoğlan

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Seyrani
Soru Açıklaması

Birçok yeri gezmiş ve savaşlara katılmıştır. Saz şairleri içinde en çok şiir yazan şairimizdir. Koşma, semai, varsağı türünde daha başarılı olmuştur. Dili diğer şairlerinkinden biraz ağırdır. Divan şairlerinden etkilenmiştir. 1500’e yakın şiiri vardır.

Yukarıda yapılan açıklama hangi şairimize ait olabilir.

A. Âşık Ömer

B. Karacaoğlan

C. Dadaloğlu

D. Köroğlu

E. Seyrani

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Âşık Ömer
Soru Açıklaması

Güney Anadolu’da, Toroslarda, Türkmen aşiretleri arasında yaşamış bir şairimizdir. Pek çok yeri dolaşan, yaşamı, doğayı seven bir şairdir. Şiirlerinde coşkun bir lirizm, içtenlik vardır. Çoğunlukla sevgiliyi kömür gözlüye, kuğuya, sunaya benzeterek güzellikleri, sevinci, üzüntüyü, dile getirir. Elif’e olan aşkı onu diyar diyar dolaştırmıştır.

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Dadaloğlu

B. Köroğlu

C. Karacaoğlan

D. Mevlana

E. Pir Sultan Abdal

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Karacaoğlan
Soru Açıklaması

XIII. yüzyılda yaşamış mutasavvıf bir düşünürdür. Eşitlikçi, insancıl, ahlaki erdemleri gözeten bir düşünce sistemini yansıtır. “Makalat” adlı eseri vardır. Alevi-Bektaşi geleneğini kırsal kesimlerden kentlere doğru yaymıştır.

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Pir Sultan Abdal

B. Kaygusuz Abdal

C. Hacı Bayram-ı Veli

D. Hacı Bektaş-ı Veli

E. Erzurumlu İbrahim Hakkı

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Hacı Bektaş-ı Veli
Soru Açıklaması

Bektaşi tarikatına bağlı bir tekke şairidir. Tüm şiirlerini hece ölçüsüyle yazmış, Kanuni döneminde İran şahı Tahmasb propagandasını yaptığı ve bir köylü ayaklanmasına önderlik yaptığı gerekçesiyle Hızır Paşa tarafından Sivas’ta asılarak öldürülmüştür.

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Hacı Bektaş-ı Veli

B. Kaygusuz Abdal

C. Pir Sultan Abdal

D. Hacı Bayram-ı Veli

E. Nesimi

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Pir Sultan Abdal
Soru Açıklaması

Gençliğinde gurbete çıkmış, birçok yer gezmiştir. Divan edebiyatından da etkilenen şair asıl ününü heceyle yazdığı şiirlerde göstermiştir. Şairin en ünlü şiiri, saz çalmayı günah sayan yobazlığı eleştirdiği “Taşlama”dır. (Şeytan Bunun Neresinde)

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Seyrani

B. Dertli

C. Gevheri

D. Pir Sultan Abdal

E. Bayburtlu Zihni

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Dertli
Soru Açıklaması

Tasavvuf edebiyatının en önemli sanatçısıdır. 13.yüzyılda yaşadığı bilinmektedir. Konya’ya gelip belli bir süre burada kalmıştır. Farsça yazdığı “Mesnevi” adlı eseriyle tanınmıştır. Engin görüşüyle ve insan sevgisiyle tüm insanlığı etkileyen şairimizin en önemli eserleri: Fihi Ma Fih, Mektubât, Mecalis-i Seba

Yukarıda bahsedilen şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A. Mevlana

B. Yunus Emre

C. Kaygusuz Abdal

D. Pir Sultan Abdal

E. Hacı Bayram-ı Veli

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Mevlana
Soru Açıklaması

10.

Aşık edebiyatı nazım şekillerinin en çok kullanılan türüdür. Genel olarak on birli hece ölçüsüyle söylenir. (6+5) ya da (4+4+3) duraklıdır. Dize kümelenişi bakımından dörtlükler halindedir. Dörtlük sayısı en az üçtür, on ikiden de yukarı çıkmaz. Son parçada ozanın adı yer alır. Kafiye düzeni abab, cccb, dddb... şeklindedir. Sevgi, doğa, türlü acılar, insanlık sevgisi, yiğitlik gibi konular işlenir.

Yukarıdaki parçada bahsedilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A. Mani

B. Türkü

C. Semai

D. İlahi

E. Koşma

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Koşma
Soru Açıklaması

11.

Sarardı gül benzim soldu diyerek

Hasret kıyamete kaldı diyerek

Hani Ruhsati de noldu diyerek

Arayıp da buluşunu sevdiğim

Yukarıdaki şiire bakarak bu şiirler ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A. Güzelleme nazım şekliyle yazılmıştır.

B. Koşmanın son dörtlüğüdür.

C. Yarım kafiye kullanılmıştır.

D. Yabancı dillerden de sözcük alınmıştır.

E. Ek ve Sözcük halinde redif kullanılmıştır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Yabancı dillerden de sözcük alınmıştır.
Soru Açıklaması

12.

Hz. Muhammed’in “Ben nebi iken Adem su ile çamur arasındaydı.” Hadisi ile ilgilidir. Mutasavvıflara göre vücut halindeki Hz. Muhammed, yeryüzüne sonradan gelmiştir. Halbuki ruh halindeki Hz. Muhammed ezelden beri vardı. Vakti gelen ruh maddi aleme iner. Önce cemadata (cansız varlıklara) sonra nebata (bitkilere), hayvana, insana en sonra da İnsan-ı Kamil’e geçer. Oradan da Allah’a döner ve onunla birleşir. Bu inişe nüzul, tekrar Allah’a dönüşe de huruc denir. Bu inişi ve çıkışı anlatan şiirlere ------------ denir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Nefes

B. İlahi

C. Semai

D. Şathiye

E. Devriye

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Devriye
Soru Açıklaması

13.

Aşağıdakilerden hangisinde parantez( ) içinde verilen mani çeşidinin tanımı yanlış yapılmıştır?

A. Yedi heceli mısralardan oluşan manilerdir. Çoğunlukla kafiyeleri cinassızdır. ( Düz Mani)

B. Birinci dizesi yedi heceden az, anlamlı ya da anlamsız sözcüklerden oluşur. ( Kesik Mani)

C. Sesleri aynı anlamları farklı sözcüklerden kafiyeli olan manilerdir. (Cinaslı Mani)

D. Düz maninin sonuna aynı uyakta iki dize daha eklenerek söylenen manilerdir. (Yedekli Mani)

E. İki kişinin karşılıklı söylediği, soru-yanıt şeklinde düzenlenen manilerdir. (Ayaklı Mani)

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" İki kişinin karşılıklı söylediği, soru-yanıt şeklinde düzenlenen manilerdir. (Ayaklı Mani)
Soru Açıklaması

14.

Aşağıdakilerden hangisi Türkü nazım biçiminin özelliklerinden biri değildir?

A. Hece ölçüsünün her kalıbıyla söylenir.

B. Türküler besteli şiirlerdir.

C. Halk edebiyatındaki türkünün diğer adı şarkıdır.

D. Her türküde nakarat olmayabilir.

E. Anonim Halk edebiyatı nazım şekillerinden biridir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Halk edebiyatındaki türkünün diğer adı şarkıdır.
Soru Açıklaması

15.

Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A. Ürünler sözlüdür, ağızdan ağza nakledilmiş ve musiki ile birlikte söylenmiştir.

B. Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.

C. Aşık edebiyatı ve Dini-Tasavvufi Halk edebiyatı olmak üzere iki kolda gelişmiştir.

D. Şiirlerde söz sanatlarına ve kalıplaşmış ifadelere de yer verilmiştir.

E. Halk şairleri şiirlerini yazmamış, söylemişlerdir. Bu şairler genelde okuma yazma bilmedikleri için doğaçlama şiirler söylemişlerdir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Aşık edebiyatı ve Dini-Tasavvufi Halk edebiyatı olmak üzere iki kolda gelişmiştir.
Soru Açıklaması

16.

Türkü iki bölümden oluşur. Birinci bölüm asıl sözlerin bölümdür ki buna ----- adı verilir. İkinci bölüm ise dörtlüklerin sonunda yinelenen ------dır.

Bu bölüme ------ da denir.

Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A. Bent – Nakarat – Kavuştak

B. Kavuştak – Nakarat – Bent

C. Deyiş – Kavuştak – Bent

D. Deyiş – Nakarat – Selis

E. Bent – Kavuştak – Divan

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Bent – Nakarat – Kavuştak
Soru Açıklaması

17.

Aşağıdakilerden hangisi “Yunus Emre” için söylenemez?

A. Türkçeyi büyük ustalıkla kullanan şairimizin, kendine özgü bir üslubu vardır.

B. Şiirlerinin tamamını hece ölçüsüyle yazan Yunus Emre, eserlerinde sade bir dil kullanmıştır.

C. Tasavvuf edebiyatının en büyük şairi olarak kabul edilir.

D. Türkçe yazılan ilk divan yazarıdır.

E. Özellikle ilahi nazım biçimini kullanmış ve bu nazım biçimiyle çağları aşmıştır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Şiirlerinin tamamını hece ölçüsüyle yazan Yunus Emre, eserlerinde sade bir dil kullanmıştır.
Soru Açıklaması

18.

Aşağıdakilerden hangisi Âşık tarzı Halk edebiyatının özellikleri arasında gösterilemez?

A. Yazarı bilinmeyen anonim ürünlerdir.

B. Aşıklar usta-çırak ilişkisiyle yetişmişlerdir.

C. Genellikle dini konular işlenmemiş, en çok aşk konusu işlenmiştir.

D. Ölçü olarak hece ölçüsü kullanılmış, ancak bazı şairler de hece ölçüsünün yanında aruzu da kullanmışlardır.

E. Şairler saz eşliğinde şiirlerini söylemişlerdir.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Yazarı bilinmeyen anonim ürünlerdir.
Soru Açıklaması

19.

Halk şairleri yetiştikleri çevrelere ve mensup oldukları zümrelere göre değişik özellik göstermektedir.

Aşağıdakilerden hangisi Halk şairlerinin yetiştikleri ortam olarak kabul edilemez?

A. Kasaba ve şehirlerde yetişenler

B. Köylerde yetişenler

C. Yeniçeri ocaklarında yetişenler

D. Saraylarda yetişenler

E. Tekke ve Tarikat çevresinde yetişenler

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Saraylarda yetişenler
Soru Açıklaması

20.

Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikâyelerinin bir özelliği değildir?

A. Hikâyeler, Türk milletini, kültür ve sosyal hayat bakımından anlatan önemli bir kaynaktır.

B. Bu eserinin yazarı Dede Korkut denilen yaşlı, bilge kişidir.

C. Bazı kahramanları ve olayları olağanüstü özellikler gösterir.

D. Dede Korkut Hikâyeleri, bir ön söz 12 hikâyeden oluşmaktadır.

E. Bu hikayelerin asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisân-ı Tâife-i Oğuzân”dır.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Bu eserinin yazarı Dede Korkut denilen yaşlı, bilge kişidir.
Soru Açıklaması

Ünite Özeti X

Ünite Özeti