Türk Dili ve Edebiyatı

Anlamı güçlendirmek için, söze ayet ve hadislerden, büyük adamların sözlerinden, tanınmış şair veya yazarların eserlerinden parçalar alma, alıntı yapma sanatıdır.

Erişdi cânib-i Hak’tan kulağına nâgâh

Nidayı “Eşhedü en lâilâhe illallah”

Yukarıda açıklaması ve örneği verilen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A. Sehl-i Mümteni

B. İktibas

C. İrsal-i Mesel

D. Telmih

E. Tedric

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" İrsal-i Mesel
Soru Açıklaması

Aynı varlığın, olayın, durumun… birbirine karşıt iki yönünü bir arada belirtmeye ya da birbirine karşıt kavramlar arasında ilgi kurmaya “tezat” denir.

Aşağıdakilerin hangisinde “tezat” sanatına başvurulmamıştır?

A. Nice kâfirdir yüzün görüp müselman olmayan

B. Dil gitti gerçi yerine kondu hezâr gam Biri gider biri gelir oldu belâların

C. Bir kız vardı yok gibi öyle güzel

D. Uçtuk Mohaç ufkundan görünmek hevesiyle

E. Ne siyah eylemiş bu nasiyeyi Saçımı bembeyaz eden bahtım

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" Uçtuk Mohaç ufkundan görünmek hevesiyle
Soru Açıklaması

Aşağıdakilerin hangisinde “açık istiare” sanatı yoktur?

A. Aslanlarımız düşmanı denize döktüler.

B. İki kapılı bir handa gidiyorum gündüz gece

C. Yollar köyleri saran eskimiş çerçeveler.

D. Bir hilâl uğruna ya Rab ne güneşler batıyor.

E. Türk kuşu kuvvetli kanatlarıyla uçuyordu.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Yollar köyleri saran eskimiş çerçeveler.
Soru Açıklaması

Haberin var mı taş duvar,

Demir kapı, kör pencere

Yastığım, ranzam, zincirim

Haberin var mı?

Görüşmecim yeşil soğan göndermiş

Karanfil kokuyor cigaram

Dağlarına bahar gelmiş memleketimin…

Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur?

A. Teşhis (Kişileştirme)

B. Tecahül-i Arif (Bilmezlikten gelme)

C. İstifham (Soru sorma)

D. Teşbih (Benzetme)

E. Tezat (Zıtlık)

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" Tezat (Zıtlık)
Soru Açıklaması

I. Söylenen bir sözü, düşünceyi inandırmak ve pekiştirmek amacıyla atasözü ve deyimleri kullanma sanatıdır. (İrsal-i Mesel)

II. Birden fazla anlamı olan sözcüğün yakın anlamını söyleyip uzak anlamının kast edildiği sanattır. (Tenasüp)

III. Herhangi bir olayı, gerçek sebebinin dışında, hayali, daha güzel bir sebebe bağlayarak yapılan sanattır. (Hüsn ü Talil)

IV. Aralarında anlam ilgisi bulunan sözcükleri, bir sıra gözetmeksizin bir arada kullanma sanatıdır. (Tevriye)

V. Bir duygu ya da anlamı pekiştirmek için cevap isteme amacı gütmeksizin şairin soru sorma ve yöneltme sanatıdır. (İstifham)

Yukarıda ayraç içinde verilen söz sanatlarından hangileri yer değiştirilirse yapılan bilgi yanlışlığı düzeltilmiş olur?

A. I. ve II.

B. II. ve IV.

C. IV. ve V.

D. I. ve III.

E. III. ve V.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" II. ve IV.
Soru Açıklaması

A benim bahtı yârim

Gönülde tahtı yârim

Yüzünde göz izi var

Sana kim baktı yârim

Söylenmesi kolay görüldüğü halde, benzerinin yazılması güç olan söz sanatıdır.

Yukarıda örneği ve açıklaması verilen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A. Sehl-i Mümteni

B. Mecaz-ı Mürsel

C. İrsal-i Mesel

D. Telmih

E. Tecahül-i Arif

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Sehl-i Mümteni
Soru Açıklaması

Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su

Açıklama:

Ey göz! Gönlümdeki içimdeki ateşlere gözyaşımdan su saçma ki, bu kadar çok tutuşan ateşlere su fayda vermez.

Yukarıdaki beyitte, açıklama göz önüne alınarak, aşağıdaki söz sanatlarından hangisine yer verilmemiştir?

A. Mübalağa

B. Açık istiare

C. Hüsn-i Ta’lil

D. Nida

E. İstifham

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "E" İstifham
Soru Açıklaması

Sev seni seveni hâk ile yeksân ise
Sevme seni sevmeyeni Mısır'a sultân ise

Yukarıdaki beyitte olduğu gibi, bir şiirde ya da düz yazıda ahenk yaratmak amacıyla aynı ses ya da hecenin yinelenmesine ------ denir.

Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A. Seci

B. Ulama

C. Aliterasyon

D. İrsal-i Mesel

E. Tenasüp

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Aliterasyon
Soru Açıklaması

Haylice vakit oldu
Ben bu yerde yanalı
Binme nâmert atına
Ya mıhı düşer ya nalı

Yukarıdaki dörtlükte görülen söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A. Toros dağlarının üstüne/Ay un eledi bütün gece.

B. Bir evde dü zen olsa/ Ol evde düzen olmaz.

C. Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü

D. Mal sahibi, mülk sahibi, hani bunun ilk sahibi

E. Daha zengin olurdu aydınlık, kendi karanlığından

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "B" Bir evde dü zen olsa/ Ol evde düzen olmaz.
Soru Açıklaması

10.

Bir düğün havası eserdi mahallemizde
Kayısı ağaçları gelin olunca

Yukarıdaki dizelerde görülen söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A. Ey sevgili sen bu ilden gideli Yaprak döktü ağaçlar, soldu gökyüzü.

B. Bulmadım dünyada gönüle bir mekan Nerde bir gül bitse etrafı diken

C. Ey Şuh Nedimâ ile bir seyrin işittik Tenhâca varıp Göksu’ya işret var içinde

D. Her damlada bir umman var Yüzdüm, yüzdüm tükenmiyor.

E. Şuh Şirin'ler yüzünden dağ delen Ferhat'lar Aslıhan'lardan yanan Kerem'ler görmüşüz.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Ey sevgili sen bu ilden gideli Yaprak döktü ağaçlar, soldu gökyüzü.
Soru Açıklaması

11.

Aşağıdakilerin hangisinde Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması) yoktur?

A. Çukurova kesti benden selamı Diyemem derdimi yoktur dermanı

B. Zihnim bu şehirde, bu devirden çok uzakta, Tamburi Cemil Bey çalıyor eski plakta

C. Ağladıkça inci döker gözünden Gülüverse on dördünde ay gibi

D. Kandilli yüzerken uykularda Mehtâbı sürükledik sularda

E. Güç bela bir bilet aldım gişeden Yolculuk başladı Haydarpaşa’dan

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" Ağladıkça inci döker gözünden Gülüverse on dördünde ay gibi
Soru Açıklaması

12.

I. Barış umutları yeşerdi.

II. Serin ama tatlı bir ilkbahar akşamıydı.

III. Olaylara bir de bu gözle bakmalısın.

IV. Yeni idarecimizin davranışları hamdı.

Aşağıdakilerden hangisinde yukarıda numaralanmış cümlelerde altı çizili kelimelerde kullanılan mecazi anlatımın ifade ettiği bir anlam yoktur?

A. Seviyeli anlamında

B. oluşmak anlamında

C. hoş anlamında

D. anlayış anlamında

E. tecrübesizlik anlamında

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Seviyeli anlamında
Soru Açıklaması

13.

Yalnız bu katta mümkün olur dâimî uçuş

Her hamlesiyle rûh, o çelikten kanatlı kuş

Ufkunda bir dakika görünmeksizin

Hür gökte, hür denizde uçar hür ufuklara

Yukarıdaki dörtlükte kendisine benzetilen öge aşağıdakilerden hangisidir?

A. Çelikten kanatlı kuş

B. Rûh

C. Ufuk

D. Hür gök ve hür deniz

E. Daimi uçuş

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "A" Çelikten kanatlı kuş
Soru Açıklaması

14.

Mecaz anlamlı kelimeler; sözcük, deyim, argo ve atasözü düzeylerinde görülebilirler.

I. Onun ne zamandır kırdığı ceviz kırkı aşıyordu zaten.

II. Seni görünce kirişi kırdı tabii.

III. Borsada kaybedince kafayı yedi.

IV. Her işte kılı kırk yarardı.

V. Ateş düştüğü yeri yakar.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde deyim düzeyinde mecaz sanatı kullanılmıştır?

A. I. ve II.

B. II. ve III.

C. I. ve IV.

D. IV. ve V

E. III. ve V

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "C" I. ve IV.
Soru Açıklaması

15.

(I) Dünyanın güzelliği senden arta kalandır; seni sevmekten gayrı, her ne varsa yalandır. (II) Her aşkın sonunda gözyaşı vardır, akar damla damla sel olur gider. (III) Yanılıp derdime derman katasın, dünya sele gitti gözüm yaşından. (IV) Köyün girişinde karşılamak için beni, dizilmiş sıra sıra köyün tüm selvileri. (V) Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır, bugün posta günü canım sıkılır.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde “mübalağa” sanatına baş vurulmamıştır?

A. I.

B. II.

C. III.

D. IV.

E. V.

Cevabı Göster

Doğru Cevap: "D" IV.
Soru Açıklaması

Ünite Özeti X

Ünite Özeti